Onderzoek
Nederlands onderzoek naar effecten van BrainGym® op het technisch leesproces
Het Brain Gym® Trainingscentrum heeft in 2011 een landelijk onderzoek afgerond naar de effecten van Brain Gym-activiteiten op problemen bij technisch lezen.
Doel van dit onderzoek was om de effecten te onderzoeken van specifieke Brain Gym-activiteiten op het technisch leesproces bij leerlingen met een achterstand. Er werd gewerkt met leerlingen die – ondanks extra hulp – tussen twee opeenvolgende toets momenten geen vorderingen gemaakt hadden. De Brain Gym hulp bestond uit het uitvoeren van een eenmalige Dennisons Lateraliteits Repatterning (zie Fit en Slim met LeerGym H 3.6) en drie keer per week gerichte BrainGym-bewegingen, voorafgaande aan een leesactiviteit. De oefenperiode duurde zes weken en er deden 33 leerlingen mee (15 meisjes en 18 jongens). Als meetinstrument werden zowel AVI- en ILO-toetsen als de DMT gebruikt.
Op basis van de AVI-toetsen en de ILO-toetsen was 76% van de deelnemende leerlingen aantoonbaar vooruit gegaan (1 of meer niveaus verbeterd).
Op basis van de DMT (losse woorden toets) liet 73 % van de leerlingen een bovengemiddelde verbetering zien.
Op scholen waar leerlingen de oefeningen ook na het project bleven doen, zette de stijgende lijn zich voort. Ook bij leerlingen met een officiële diagnose dyslexie en ADHD.
Klik hier voor een uitgebreid onderzoeksverslag.
Internationaal onderzoek naar effecten van BrainGym op leerprocessen
Wereldwijd doen Brain Gym-instructeurs wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van Brain Gym. Dit gebeurt onder eindverantwoordelijkheid van de Educational Kinesiology Foundation in de Verenigde Staten.
De website van de Edu-K Foundation vermeldt de opzet en resultaten van internationale onderzoeken in het ‘BrainGym Studies Packet’. Dit pakket is te downloaden.
Er is tot op heden in Nederland geen wetenschapper geweest die de effecten van BrainGym op leerprestaties heeft onderzocht. Voorlopig moeten we het dus doen met de uitkomsten van de hier genoemde onderzoeken en de positieve bevindingen van leerkrachten die in de dagelijkse praktijk met de oefeningen werken.
Onderzoek naar effecten van beweging op het brein
De laatste jaren is er mondiaal in toenemende mate aandacht voor de werking en ontwikkeling van de hersenen. Steeds geavanceerdere meetinstrumenten en onderzoeksmethoden maken dit mogelijk. In diverse cognitief neurowetenschappelijke onderzoeken is inmiddels aangetoond dat er een verband bestaat tussen bewegen en de ontwikkeling van het brein en cognitieve processen.
Mullender-Wijnsma, die 19 januari promoveert aan de RUG, onderzocht de effectiviteit van de Fit & Vaardiglessen (F&V) bij vijfhonderd leerlingen van twaalf basisscholen. Kinderen die drie keer per week een F&V-les kregen gingen meer vooruit dan leerlingen die geen bewegingsoefeningen deden. In twee jaar liep de leerwinst in F&V-klassen voor rekenen en spelling op tot vier extra maanden in vergelijking met klassen die reguliere reken- en taallessen volgden. Dit positieve effect was voor rekenen ook ruim een half jaar na beëindiging van de F&V-lessen nog meetbaar.
De F&V-lessen bleken niet alleen een positief effect op reken- en taalprestaties te hebben. Na de lessen waarin leerlingen konden bewegen, waren ze geconcentreerder en meer taakgericht in de opvolgende les.
Het Centrum voor LeerGym is benieuwd naar de uitwerking die dit onderzoek en de resultaten zal hebben op het denken over bewegen en leren. Wordt vervolgd….Beter leren door te bewegen.
Prof. dr. Anna M.T. Bosman doet onderzoek aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Pedagogische wetenschappen en Onderwijskunde, sectie Orthopedagogiek van leren en ontwikkeling. De website www.annabosman.eu bevat o.a. wetenschappelijke onderzoeken over de relatie tussen motorische ontwikkeling en cognitief functioneren.
Prof. dr. Jelle Jolles is hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en directeur van LEARN! Naast veel interessant onderzoek liet hij zijn studenten ook onderzoeken hoe groot het percentage leerkrachten in het onderwijs is dat in zogenaamde mythes gelooft. Brain Gym behoorde in dat onderzoek ook tot de mythes. Welk percentage er ook maar uitkomt, je kunt je afvragen wat de betekenis ervan is. Door er de kwalificatie mythe aan te geven weet men de insteek van de onderzoeker en kan een hoog percentage schokkend zijn, door de constatering dat veel leerkrachten ook geloven in krachten die niet altijd te verklaren en te begrijpen zijn, kan een hoog percentage weer geruststellend zijn. Het is maar op welke kant van de medaille je gefocust bent. Het is wel duidelijk welke kant gekozen wordt door degenen die enthousiast zijn over de resultaten die zij met de kinderen bereiken door activiteiten van Brain Gym met hen te doen.
Dr. Karin van der Borght promoveerde in 2006 aan de Onderzoeksschool Behavioral and Cognitive Neurosciences van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Titel van haar proefschrift luidde:‘New neurons in the adult brain. A study on the regulation and function of neurogenesis in the adult rodent hippocampus.’ Belangrijkste conclusie was dat er niets zo’n duidelijke invloed heeft op de vorming van nieuwe hersencellen als beweging.
Prof. dr. Erik J.A. Scherder is hoogleraar Klinische Psychologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en hoogleraar Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Scherder richt zijn onderzoek op pijnbestrijding en het belang van bewegen bij mensen met dementie:’Niet alleen van pijnbestrijding knappen mensen met dementie op. Ook lekker wandelen doet hen goed. Er is een sterke relatie tussen bewegen en cognitie (de verstandelijke vermogens en het geheugen), de stemming en de biologische klok. Motoriek en cognitie zijn dezelfde systemen in het brein. Dezelfde neurale circuits. Bewegen en cognitieve ontwikkeling gaan hand in hand. Goed nieuws voor mensen die (nog) niet dementeren: met lichamelijke (en geestelijke) activiteiten is je dementie uit te stellen. ‘Als je door het leven heen heel actief bent, vermindert de kans dat je Alzheimer krijgt met 20 tot 50 procent. Ook mensen met dementie zullen opknappen als ze voldoende bewegen. Hun cognitie en stemming zullen verbeteren. Als je loopt, krijg je allerlei prikkels uit je lijf. Het is een voortdurende stimulatie van het brein.’
Bovengenoemde Scherder kijkt niet alleen naar bewegingen als lopen en fietsen, maar ook naar handbewegingen en zelfs naar kauwen. Samen met drs. Roxane Weijenberg (Klinische Neuropsychologie VU Amsterdam) en prof. dr. Frank Lobbezoo(Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam) publiceerde hij in 2009 het literatuuronderzoek ‘Mastication for the mind – The relationship between mastication and cognition in ageing and dementia’. Een belangrijke conclusie -in relatie tot de BrainGym-oefening ‘de reuzengeeuw’- luidde dat kauwen de hartfrequentie verhoogt en de hersenen sensorische prikkels geeft. Een gelijksoortige ontdekking is dat kauwgom kauwen de mentale prestaties verbetert.’ Drs. Roxane Weijenberg van de VU is bezig met een internationaal promotieonderzoek naar dit onderwerp.